De beweging van de planeten lijkt eenvoudig te zijn, maar er zijn wat complicaties wanneer we de waarnemingen willen doen vanaf de aarde. Allereerst zijn de banen van de planeten geen cirkels, maar ellipsen. Een andere complicatie is dat de banen van de planeten niet allemaal in hetzelfde vlak liggen, maar iets ten opzichte van elkaar gekanteld zijn (maximaal 8 graden). Maar het grootste probleem bij de waarnemingen is dat we zelf op een van die banen bewegen. Dat geeft bijzondere effecten wanneer we de planeten waarnemen, waaronder de retrograde beweging.
In de oude culturen namen ze deze verschijnselen al waar. Daar waar planeten normaal langs de sterren bewegen, lijken de planeten die verder van de zon staan dan de aarde, op een bepaald moment ten opzichte van de sterren stil te staan en zelfs terug te gaan bewegen. Na verloop van tijd staat de planeet weer stil en gaat de planeet vervolgens weer verder op zijn pad langs de sterren. Dit verschijnsel komt doordat de aarde de planeet onderlangs inhaalt in haar baan, waardoor dit effect ontstaat.
Op een soortgelijke manier versnelt de planeetbeweging daarna, zodat de achterstand in de baan weer wordt ingehaald. Daardoor is de snelheid van een planeet langs de sterren dus variabel. Dat geldt overigens ook voor de binnenplaneten, alleen komt dat zij binnendoor lopen gezien vanaf de aarde.
Hieronder een video, waarin de afgelopen maanden de retrograde beweging van Jupiter en Saturnus te zien was (en de samenstand op 21 december jongstleden). De normale route is van rechts naar links in beeld.
Ook de zon, de maan en andere planeten komen door beeld, maar deze bewegen veel sneller. De beelden zijn telkens met een dag verschil gemaakt. Rechtsonder staat de datum.